Wino, podobnie jak cała kuchnia włoska, ucierpiało od stereotypowych o nim wyobrażeń, iambrusco zajmuje drugie miejsce na liście najlepszych win w Wielkiej Brytanii, a tanie Soaves i Chianti są najpopularniejszymi winami w Europie. Wysokie zbiory, niskie ceny, eksport za wszelką cenę i kiepska jakość.to metody.które jeszcze do niedawna stosowane były we włoskim przemyśle winiarskim.
Miłym zaskoczeniem dla podróżujących po Włoszech jest to. że najlepsze wina zachowywane są na rynek krajowy. Dzięki systemowi DOC (zob. poniżej) jakość wina w ostatnich latach stopniowo wzrasta. Wielu producentów przestawiło się na produkcję win wyższej jakości, i poza udoskonalaniem znanych typów win. takich jak Barolo i Orneto, wszędzie wprowadza się nowe eksperymentalne gatunki. Poza tym, winiarze z południa nie poprzestają już na sprzedawaniu prawie całej swojej produkcji na północy z przeznaczeniem do wyrobu mieszanych win stołowych, a francuskie wina Chardonnay, Sauvignon i Pinot w Toskanii. Trydencie-Górnej Adydze i Frulii stały się równie popularne jak tradycyjne wina włoskie.
Włosi nie kierują się w wyborze wina snobizmem. Wina „szlachetne” nie cieszą się tu takim szacunkiem jak we Francji czy Anglii. Lekkie czerwone wina np. te wyrabiane z winogron dolcetto w upale serwuje się prosto z lodówki, a niektóre mocne białe wina pije się w temperaturze zbliżonej do pokojowej. Wina zawsze pije się do posiłku. Są one wszystkie nadal bardzo tanie i dlatego warto unikać najtańszych, najlichszych win. chyba, że chce się tanim kosztem upić. W restauracjach zawsze podaje się wino czerwone (rosso) lub białe (bianco), a tylko rzadko różowe (rose). Będąc niezdecydowanym co do gatunku, który chce się zamówić, nie ma powodu unikać miejscowych, nalewanych prosto z beczki win. które są często nie tylko bardzo dobre, ale i tanie (2000-3000 L za litr). Wino butelkowane jest równie dobre, ale nieco droższe: w restauracji butelka kosztuje 8000 L, w sklepie czy domu towarowym, ponad połowę mniej. Ciekawostką jest. że w barach zwykle nie podaje się wina na kieliszki. Tam gdzie się to praktykuje, kieliszek kosztuje ok. 1000 L.
System Denominazione d Origine
System ten jest kluczem do zrozumienia różnorodności włoskiego wina, ale nie należy traktować go jako gwarancji jakości. Kategoria ta jest potwierdzeniem pochodzenia.ale nie jakości danej marki. Symbol DOC może oznaczać, że wino nadaje się do spożycia, ale ograniczając się tylko do takich win. można stracić wiele ciekawych doznań smakowych.
Strefy DOC wyznaczone zostały decyzją rządu. Określają one zasięg produkcji poszczególnych rodzajów win. typy winogron, które mają być używane, maksymalny plon winogron z hektara i okres obowiązkowego przechowywania wina przed skierowaniem do sprzedaży. Etykietką Vino da tavola opatrzone są te wina. które nie spełniają norm DOC, co nie oznacza bynajmniej . że bezpieczniej je wylać niż wypić. Denominazione d’Origine Controllata (DOC) jest tylko gwarancją miejsca pochodzenia wina i zgodności sposobu jego produkcji z normami wyznaczonymi dla danego obszaru. Jedynie symbol Denominazione d’Origine Controllata e Garantita IDOCG] ma obecnie praktyczne znaczenie dla kupującego. Wino sprzedawane z takim symbolem musi nie tylko odpowiadać przepisom DOC. ale jest również testowane przez inspektorów rządowych. Istnieje jednak zaledwie kilka takich win.
Mimo. że niewątpliwie prawdą jest, że wprowadzenie systemu DOC przyczyniło się do poprawy jakości wina włoskiego, normy te są krytykowane, zarówno przez plantatorów jak i specjalistów, za nadmierną sztywność, stawiane ograniczenia i liczne anomalie. Przykładowo. Chianti jest doskonałym winem obiadowym, posiadającym godną szacunku tradycję, ale jego rocznik 1984, mimo że należy do DOC, może okazać się nie do wypicia. Niektórzy twierdzą, że również DOCG traci swoją wiarygodność, m.in. dlatego, że norma dotycząca czasu przechowywania znanych win czerwonych, np. Barolo. może zniszczyć charakterystyczny dla nich smak świeżych owoców, a z drugiej strony, status DOCG jest nadawany takim zwykłym białym winom jak Albana di Roma gna. Skłonni do eksperymentów producenci coraz częściej lekceważą przepisy i wyrabiają nowe wina. które są nierzadko drogie i należą na najlepszych win włoskich, mimo że oficjalnie są one nadal da (avola (pojawiła się jednak nowa klasa super mi da tavola). Sycylijskie białe i czerwone wino Corn jest najlepszym przykładem wina bez akceptacji DOCG, a jednak nowoczesnego i ceną przerastającego prawie dwukrotnie zwykłe wino stołowe. Podobnie i Toskania produkuje wspaniałe „nie-sklasyfikowane” wina stołowe.