Kraj Ladynów: Conrvara i Park Fanes
Język ladino jest językiem retoromańskim i wywodzi się z łaciny, której używali rzymscy legioniści, przechodzący przez dolinę w czasie wypraw przeciw plemionom celtyckim. Jest to język typowo alpejski, a dominuje szczególnie w rejonie wokół pasma Sella: w dolinach Val di Fassa, Val Badia, Val Gardena i Livinallongo. Pokojowo nastawieni Ladynowie byli nieustannie zagrożeni inwazją plemion germańskich z północy i innych z Niziny Padańskiej a pozostawione przez nich legendy opowiadają historię bitew, zdrad i zmiennych losów plemienia. Później wielkim niebezpieczeństwem stało się dla nich chrześcijaństwo. Ladynowie, co prawda, przyjęli je, ale zmieniając na swoją modlę i wyposażając nowych świętych w moce, które posiadały ich dawne boginie. Położony w posępnym SAN MARTINO DI BADIA prymitywny Castello di Thurn, który stanowił kiedyś mocny punkt władzy książąt-biskupów z Bressanone, jest świadectwem dążenia kościoła do utrzymania Val di Badia pod swoją kontrolą. W 1452 roku biskup Nicolo Cusano skarżył się władzom kościelnym na pewną kobietę z Val di Fassa, która powiedziała mu, że spotkała w lesie boginię Dianę. Także w kulcie św. Giuliany był pewien element pogański: kontury postaci, tej zawsze trzymającej miecz świętej, wyryte zostały na tynku wielu budynków w dolinach Fass i Badia.
Względna izolacja, w jakiej rejon ten pozostawał do niedawna, pozwoliła utrzymać grupie 40 tys. użytkowników języka ladino swoją kulturową tożsamość, mimo podzielenia ich terytorium na trzy części przez Veneto, Trydent i Górną Adygę. Dzisiaj jednak CORVARA, główne miasto regionu Ladynów, jest przede wszystkim ośrodkiem narciarstwa, a najbardziej widocznym śladem dawnego języka jest prasa lokalna, publikowana częściowo w ladino (język ten ma zarezerwowane kilka stron w miejscowych dziennikach). Górzysty park Fanes, z którym wiąże się większość legend Ladynów, posiada cały szereg szlaków turystycznych (dojazd autobusem z Corvary). Biuro AAST w mieście dysponuje informacjami na temat możliwości wynajęcia pokoi w cenie 18 000 L od osoby. Sprzed tego biura odjeżdża pewna liczba autobusów do Brunico i Belluno.
Parco Naturale Fanes-Sennes-Braies
Najlepszym sposobem zwiedzenia parku Fanes-Sennes-Braies jest przejście go trasą Alta Via 1. Zajmuje to trzy do czterech dni, ale po drodze można zatrzymywać się w schroniskach. Do początku szlaku dojeżdża się autobusem, kursującym z Brunico do DOBBIACO (TOBLACH), a wysiada się na skrzyżowaniu między MONGUEL-FO (WELSBERG) a VILLABASSA (NIEDERDORF). O zatrzymanie się tam trzeba poprosić kierowcę (jedzie się ok. 30 min.). Alta Via zaczyna się od otoczonego sosnami, intensywnie zielonego Lago di Braies (Pragser Wildsee), które znajduje się 8 kilometrów w bok od głównej, biegnącej przez Val Pusteria drogi. Jest to miejsce niezwykłe (według legendy jezioro jest bramą do podziemnych jaskiń), ale należy go unikać w lipcu i sierpniu, gdy schodzą się tu tłumy. Mając mniej czasu, można od razu kierować się na położone wyżej zbocza Alpe di Fanes, skąd można wejść na najlepsze, biegnące grzbietami odcinki trasy. Autobusem z Corvary lub Brunico dojeżdża się do LONGEGA (ZWISCHENWASSER), a stamtąd idzie się pieszo 4 kilometry do położonego w bocznej dolinie SAN VIGILIO DI MAREBBE. Tutejsze biuro AAST służy radą co do wyboru tras wycieczek. Z San Vigilio do znajdujących się na Alpe di Fanes Piccola (ok. 2000 m.) Rifugio Fanes (0474/51097) i Rifugio Lavarella (0474/51038) kursuje regularnie jeep-taksówka (7000 L). Ścieżki prowadzą przez trawiaste równiny, koło małych stawków oraz skał Ciastel de Fanes, gdzie podobno mieszkała mityczna księżniczka plemienia Ladynów, Dolasilla. Jeziora biorą wodę z podziemnych strumieni, których szum można czasem usłyszeć głęboko pod stopami.
Istnienie kilku malowniczych miejsc w parku, możliwych do zwiedzenia w ciągu jednego dnia, oznacza, że podczas letnich weekendów jest tu pełno turystów. Jednym z takich miejsc jest otoczona postrzępionymi szczytami kotlina Plan de Corones, do której dojeżdża kolejka linowa z Brunico. Legenda głosi, że właśnie w tym miejscu, na szczycie góry, Dolasilla została ukoronowana raieta, tajemniczym kryształem, który posiadał potężną moc.